Rethink Athens: Πράσινη ανάσα στο απαξιωμένο κέντρο!

Πλατάνια και ακακίες, γιακαράντες (έτσι ονομάζονται τα δένδρα με τα μοβ άνθη στο Ζάππειο), μουριές και νεραντζιές, σιντριβάνια και πουλιά που κελαηδούν στην Πανεπιστημίου. Εργαζόμενοι πηγαίνουν στη δουλειά τους με το τραμ. Στην τετράγωνη Πλατεία Ομονοίας κάποιοι απολαμβάνουν τον καφέ τους, την ώρα που οι λάτρεις του ποδηλάτου κινούνται με ασφάλεια από τη Λεωφόρο Αμαλίας έως την Πλατεία Αιγύπτου - μια απόσταση περίπου 2,5 χλμ., όπου δεν θα κυκλοφορούν αυτοκίνητα. 

 

Τα περίπου 400 πλήρως ή μερικώς εγκαταλειμμένα κτίρια της διαδρομής ζωντανεύουν ξανά καθώς θεατρικές ομάδες και εικαστικοί δημιουργοί έχουν προχωρήσει  σε «πολιτιστική κατάληψη». Και η θερμοκρασία έχει μειωθεί - ειδικά τους ζεστούς καλοκαιρινούς μήνες - κατά δύο-τρεις βαθμούς. Αυτή θα είναι η εικόνα του κέντρου της Αθήνας το 2015. Η αντίστροφη μέτρηση για την υλοποίησή της άρχισε με την ανακοίνωση του νικητή του ευρωπαϊκού διαγωνισμού Re-think Athens που είχε προκηρύξει και χρηματοδοτήσει το Ιδρυμα Ωνάση με στόχο «τη δημιουργία μιας παλλόμενης, πράσινης και προσιτής καρδιάς της πόλης».

 

Το δραστήριο και έμπειρο σε ανάλογες επεμβάσεις σε ευρωπαϊκές μητροπόλεις - ανάμεσά τους η  Μόσχα, η Κοπεγχάγη, η Βασιλεία και το Ρότερνταμ - ολλανδικό αρχιτεκτονικό γραφείο Okra με την πρόταση «Ενα βήμα μπροστά» είναι εκείνο που πήρε χθες ομόφωνα το πράσινο φως για να προχωρήσει στις οριστικές μελέτες έως τον Ιούνιο, ώστε το έργο να ενταχθεί στο ΕΣΠΑ με προϋπολογισμό 80 εκατ. ευρώ (30 εκατ. ευρώ για την ανάπλαση και 50 εκατ. ευρώ για την επέκταση της γραμμής του τραμ) και να είναι έτοιμο στο τέλος του 2015.

 

«Απλή, αλλά όχι απλοϊκή, χωρίς αρχιτεκτονικές εκκεντρικότητες, η πρόταση που κέρδισε είναι βιοκλιματική και χωρίς υπέρμετρο κόστος συντήρησης. Είναι μια πρόταση που θα αγαπήσουν οι Αθηναίοι. Πρόκειται για ένα έργο ουσίας με αναπτυξιακή προοπτική, ένα έργο που έχει τη δύναμη να λειτουργήσει ως καταλύτης», τόνισε ο πρόεδρος του κοινωφελούς Ιδρύματος Ωνάση Αντώνης Παπαδημητρίου, ο οποίος ανακοίνωσε τον νικητή παρουσία του Πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά, του προέδρου του ΠΑΣΟΚ Βαγγέλη Βενιζέλου, του προέδρου της ΔΗΜΑΡ Φώτη Κουβέλη, του κοινοβουλευτικού εκπροσώπου του ΣΥΡΙΖΑ Δημήτρη Παπαδημούλη, του εκπροσώπου του ΚΚΕ Νίκου Σοφιανού, του υπουργού Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας, Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων Κωστή Χατζηδάκη, ο οποίος δεσμεύτηκε για την υλοποίησή του, του δημάρχου Αθηναίων Γιώργου Καμίνη, καθώς και εκατοντάδων εκπροσώπων από τους χώρους της πολιτικής, της αρχιτεκτονικής και της τέχνης.

 

«Η παρουσίαση για την ανάπλαση του κέντρου της Αθήνας έχει συμβολικό χαρακτήρα και δείχνει ότι υπάρχουν ζωντανές δυνάμεις της κοινωνίας που μέσα στον ζόφο της κρίσης οραματίζονται την Ελλάδα και την Αθήνα αλλιώς. Η ανάπλαση της Πανεπιστημίου μαζί με την παρέμβαση στον Φαληρικό Ορμο και την ανάπτυξη του Ελληνικού όπου θα δημιουργηθεί ένα πολύ μεγάλο μητροπολιτικό πάρκο αποτελούν το τρίγωνο της αναγέννησης της Αθήνας. Σύντομα θα προστεθεί και ένα τέταρτο στοιχείο: η ανάπτυξη ενός παράκτιου μετώπου από το Φάληρο έως το Σούνιο», επεσήμανε ο Αντ. Σαμαράς.

 

«Η Ελλάδα θα ξεπεράσει τα προβλήματά της και ως εκ τούτου έχει πολύ μεγάλη σημασία να αναδεικνύουμε την εκδοχή της αισιόδοξης και δημιουργικής πατρίδας μας. Αυτό γίνεται σήμερα με τον καλύτερο τρόπο στο πιο ευαίσθητο πεδίο, στο ταλαιπωρημένο και υποβαθμισμένο κέντρο της Αθήνας», είπε από την πλευρά του ο Ευ. Βενιζέλος. Ο Φ. Κουβέλης τόνισε, μεταξύ άλλων, ότι «η βραβευθείσα μελέτη δείχνει ότι το κέντρο της Αθήνας μπορεί να είναι ο επί της ουσίας δημόσιος χώρος της πόλης που μπορεί και δικαιούται να είναι η πόλη των κατοίκων της».

 

Τι πιστεύουν όμως οι ίδιοι οι αρχιτέκτονες που κατάφεραν να ξεχωρίσουν ανάμεσα στις 71 προτάσεις που είχαν κατατεθεί στον διαγωνισμό και οι οποίες φιλοξενούνται έως την ερχόμενη Τετάρτη στον εκθεσιακό χώρο της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών;

 

«Το έργο μας θα κάνει τη διαφορά», υποστήριξε ο αρχιτέκτων Μάρτιν Κνάιτ εκ μέρους των νικητών, ο οποίος χαρακτήρισε την Πανεπιστημίου «πράσινη ραχοκοκαλιά» της μελέτης που θα σφύζει από ζωή και έθεσε ως τρία κομβικά σημεία της τις πλατείες Συντάγματος και Ομονοίας, οι οποίες θα αποτελούν τις δύο πράσινες αστικές πλατείες με άφθονα υδάτινα στοιχεία, και την Πλατεία Δικαιοσύνης που θα μετατραπεί σε ένα πράσινο αστικό δωμάτιο, το οποίο θα περιλαμβάνει μια πηγή νερού και θα φιλοξενεί δραστηριότητες σε σκιασμένο προαύλιο.

 

Ποιο ήταν το μυστικό που έδωσε στους ολλανδούς αρχιτέκτονες τη νίκη στον διαγωνισμό Re-think, τον οποίο διοργάνωσε και χρηματοδότησε το Ιδρυμα Ωνάση, αφήνοντας στη δεύτερη θέση μια ελληνική πρόταση; Αρκεί η μετατροπή της Πανεπιστημίου σε ένα βουλεβάρτο με στάσεις και φιλική προσέγγιση του πολίτη;

 

«Κατάφεραν να συνδυάσουν την υψηλή αισθητική με τη λειτουργικότητα. Πέτυχαν εξάλλου πολύ υψηλό επίπεδο στη διαχείριση των υδάτων, καθώς αξιοποιούν το νερό της βροχής για να δημιουργήσουν υδατοδεξαμενές στο υπέδαφος για πότισμα αλλά και για τη δημιουργία πιδάκων. Στοιχεία τα οποία, σε συνδυασμό με το πράσινο που θα προστεθεί, θα μειώσουν τη θερμοκρασία περί τους δύο-τρεις βαθμούς ιδιαίτερα τους καλοκαιρινούς μήνες», εξηγεί μιλώντας στα «ΝΕΑ» ο καθηγητής Αρχιτεκτονικής του ΕΜΠ Παναγιώτης Τουρνικιώτης, επικεφαλής της ομάδας που προετοίμασε τον διαγωνισμό. 

 

Επίσης, η Πλατεία Ομονοίας γίνεται τετράγωνη όχι μόνο «διότι και στα αγγλικά ονομάζεται square, δηλαδή τετράγωνο», αλλά και επειδή «γύρω από μια τετράγωνη πλατεία κάθεται ο κόσμος, γύρω από μια κυκλική κυκλοφορούν αυτοκίνητα», ενώ θα αποκτήσει δύο μικρά σιντριβάνια.  

 

Στη νικητήρια μελέτη προς το παρόν δεν υπάρχει ειδική μέριμνα για την περιοχή του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου. «Δεν αποκλείεται να δοθούν λύσεις στην οριστική μελέτη», υποστηρίζει ο κ. Τουρνικιώτης που επισημαίνει ότι «δεν μπορούμε αυτομάτως να λύσουμε όλα τα προβλήματα».

 

Σημείο-κλειδί για την επιτυχία όλου του εγχειρήματος ωστόσο «είναι η άψογη συνεργασία ιδιωτικού και δημόσιου τομέα και όλων των εμπλεκόμενων φορέων (σ.σ.: Δήμος Αθηναίων, Περιφέρεια Αττικής, υπουργείο Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Κλιματικής Αλλαγής, υπουργείο Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας, Υποδομών Μεταφορών και Δικτύων, καθώς και Αττικό Μετρό ΑΕ) ώστε να διασφαλιστεί ότι το έργο δεν θα αποτελέσει άλλο ένα σχέδιο που θα μείνει στα χαρτιά», τονίζει η υπεύθυνη του εγχειρήματος Μαριάννα Μόσχου.

 

Η πρωτοβουλία του Ιδρύματος Ωνάση ωστόσο δεν σταματά εδώ. Θα αναλάβει τη χρηματοδότηση για την εκπόνηση μελέτης για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις που θα αφορά και την ευρύτερη περιοχή του έργου. Επίσης, στα σχέδιά του είναι να χρηματοδοτήσει την εκπόνηση οικονομικοπολεοδομικής έρευνας, η οποία θα καταλήξει, σε συνεργασία με όλους τους φορείς, στην επεξεργασία και πρόταση μέτρων τόσο για την επιστροφή των πολιτών στο κέντρο όσο και για την εμπορική αναζωογόνησή του. 

 

 

Η ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ

Τα αυτοκίνητα δεν εξορίζονται από το κέντρο, απλώς αλλάζουν κατεύθυνση. Όσοι κατεβαίνουν τη Βασιλίσσης Σοφίας θα προσεγγίζουν το κέντρο μέσω της Ακαδημίας, που αλλάζει κατεύθυνση. Η Πειραιώς και η Σταδίου θα παραμείνουν ως έχουν, ενώ σε άνοδο θα μετατραπεί η Αγίου Κωνσταντίνου και θα συνδέεται με την 3ης Σεπτεμβρίου. Όσοι δε ανεβαίνουν από τη Συγγρού με κατεύθυνση το Κολωνάκι θα κινούνται μέσω της Βασιλέως Κωνσταντίνου και της Βασιλίσσης Σοφίας. Από την καρδιά της Πανεπιστημίου θα περνά το τραμ ενώ προβλέπεται και λωρίδα για ταξί και για αυτοκίνητα ανεφοδιασμού των καταστημάτων. Λωρίδα λεωφορείων θα διαθέτει η Πατησίων.

Μαίρη Αδαμοπούλου

Πηγή: ΤΑ ΝΕΑ

* Ευχαριστούμε Κατερίνα Σ. για το άρθρο!