Friday, February 10, 2012

Λίμνη, παράδεισος πτηνών στον Πολύφυτο Κοζάνης

Σε έναν νέο οικολογικό παράδεισο πολύ σημαντικό για τα πουλιά, εξελίσσεται η τεχνητή λίμνη του Πολυφύτου Κοζάνης, στο «κέντρο» της ηπειρωτικής χώρας. Τριάντα πέντε χρόνια μετά τη δημιουργία του ταμιευτήρα έκτασης 73 τ. χλμ., η περιοχή έχει προσελκύσει δεκάδες είδη πουλιών, απειλούμενων ειδών της ελληνικής πανίδας και αναδεικνύεται στο τρίτο καταφύγιο για το παγκόσμια απειλούμενο είδος των αργυροπελεκάνων, οι μεγαλύτεροι πληθυσμοί του οποίου απαντώνται σήμερα στις Πρέσπες και στην Κερκίνη.

Η μελέτη της ορνιθοπανίδας που πραγματοποίησε ο βιολόγος - ορνιθολόγος Δημ. Μπούσμπουρας, με στόχο την καταγραφή των ειδών, την επισήμανση πιθανών απειλών και τη διατύπωση προτάσεων για την ανάδειξη της περιοχής, δείχνει ότι με προσεκτικές παρεμβάσεις, χωρίς να επαναληφθούν λάθη του παρελθόντος που έγιναν σε άλλους υγρότοπους, η λίμνη Πολυφύτου μπορεί να γίνει φυσικός πόρος μεγάλης αξίας για την αναψυχή, την οικονομία, την περιβαλλοντική εκπαίδευση και αξιόλογος προορισμός για τον εναλλακτικό τουρισμό.

Η μελέτη που διήρκεσε πάνω από ένα χρόνο, κατέγραψε 128 είδη πουλιών. Από αυτά φωλιάζουν στην περιοχή 82 και «πρόκειται για ενδιαφέρον στοιχείο, αφού αφορά το 1/3 των ειδών που απαντούν συστηματικά στην Ελλάδα. Είναι μάλιστα πολύ πιθανό να καταγραφούν ορισμένα είδη και κατά τις περιόδους μετανάστευσης». Στα πιο ενδιαφέροντα στοιχεία της καταγραφής είναι ο εντοπισμός μιας νέας αποικίας ερωδιών με λευκοτσικνιάδες και νυχτοκόρακες, κοντά στο χωριό Κρανίδια όπου εντοπίζεται και ο μοναδικός καλαμιώνας στην τεχνητή λίμνη. Δύο αποικίες με σταχτοτσικνιάδες (140 ζευγάρια) στο Ρύμνιο και στο Βελβενδό, δύο μικρές αποικίες με ποταμογλάρονα σε νησίδες και δύο αποικίες κορμοράνων στο πλατανόδασος του Ρυμνίου και στην ακτή Βελβενδού. Η ύπαρξη αργυροπελεκάνων στη λίμνη Πολυφύτου ήταν μεν γνωστή, αλλά η μελέτη επιβεβαίωσε «τη συγκέντρωση περισσοτέρων των 100 ατόμων σε μόνιμη βάση. Πρόκειται κυρίως για νεαρά άτομα που προέρχονται από τη Μικρή Πρέσπα». Στην εκτεταμένη βραχώδη ζώνη -ιδιαιτερότητα της λίμνης- από τα Σέρβια έως το χωριό Ρύμνιο, αλλά και σε άλλες βραχώδεις εκτάσεις φωλιάζουν ζευγάρια μαυροπελαργών, φιδαετών (3 ζευγάρια), χρυσογέρακο, πετρίτης, αετογερακίνα, μπούφος. Στην περιοχή και κυρίως στη ζώνη της γέφυρας Ρυμνίου διαχειμάζουν υδρόβια και παρυδάτια πουλιά, με σημαντικότερα τον χαλκοτσικνιά και τη χαλκόκοτα. Η περιοχή βρίσκεται σε μεταναστευτικό διάδρομο κι αυτό φαίνεται από την παρατήρηση ειδών όπως είναι τα φλαμίνγκο και η αβοκέτα. Εχουν επίσης καταγραφεί 30 ζευγάρια μελισσοφάγων και 5 ζευγάρια χαλκοκουρούνας.


Βίδρες και αγριόγατες
Από τα υπόλοιπα είδη της πανίδας τα σημαντικότερα είναι η βίδρα και η αγριόγατα. Παράλληλα, η περιοχή είναι σημαντική για την αρκούδα και τα υπόλοιπα μεγάλα θηλαστικά, καθώς εκατέρωθεν της λίμνης έχουν παραμείνει ζώνες για την ελεύθερη μετακίνησή τους.

«Με τα πληθυσμιακά δεδομένα των σπάνιων και απειλούμενων ειδών η περιοχή πληροί τα κριτήρια για τον χαρακτηρισμό της ως Σημαντική Περιοχή για τα Πουλιά», υπογραμμίζει ο κ. Μπούσμπουρας. Η περιοχή είχε πολύ ενδιαφέρον και πριν από την κατασκευή του φράγματος (1973) και η δημιουργία του ταμιευτήρα που κατέκλυσε την εκτεταμένη παρόχθια ζώνη του Αλιάκμονα δεν πρέπει να θεωρείται «βελτίωση, αλλά αλλαγή στο οικοσύστημα» τόνισε ο ίδιος. Σε εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στο Βελβενδό Κοζάνης όπου και παρουσιάστηκε η μελέτη (χρηματοδοτήθηκε από την Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας-Ενότητα Κοζάνης), οι τοπικοί φορείς (δήμοι, οικολογική κίνηση, σύλλογοι κ.λπ.) έδειξαν διάθεση συνεργασίας για τη διατήρηση του φυσικού περιβάλλοντος και την ανάδειξη της περιοχής.


Δράσεις και υποδομές για την προστασία της ορνιθοπανίδας
Δεκαέξι δράσεις, σημαντικές για την πανίδα, στις οποίες πρέπει να υπάρξει ιδιαίτερη προσοχή ώστε να διατηρηθούν ανεπηρέαστοι οι πληθυσμοί των ειδών στη λίμνη Πολυφύτου και να υπάρχουν μερικές βασικές υποδομές για την ενημέρωση των επισκεπτών επισημάνθηκαν σε εκδήλωση του Κέντρου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Βελβεντού - Σιάτιστας.

Η μελέτη για την ορνιθοπανίδα και οι ειδικοί τονίζουν ότι η λειτουργία του γειτονικού (νέου) υδροηλεκτρικού φράγματος Ιλαρίωνος θα επηρεάσει τη λίμνη Πολυφύτου και πιθανόν να διαβρώσει το εσωτερικό δέλτα που σχηματίζεται στη γέφυρα Ρυμνίου. Η υποβάθμιση του καλαμιώνα, η έντονη αυξομείωση της στάθμης των νερών, η διάσπαση των πλατανοδασών, τα δηλητηριασμένα δολώματα και τα σκουπίδια στη λίμνη είναι επίσης ορισμένα από τα προβλήματα. Ο κ. Μπούσμπουρας προτείνει αποκατάσταση μπαζωμάτων στον καλαμιώνα Κρανιδίων, διαμόρφωση νησίδας βόρεια των Σερβίων για τους αργυροπελεκάνους και τα υδρόβια πουλιά, φύτευση καλαμιώνων και παρόχθιων συστάδων σε επιλεγμένες θέσεις, απομάκρυνση σκουπιδιών, προβολή της περιοχής, δημιουργία πακέτου περιβαλλοντικής εκπαίδευσης.

«Το κόστος των μέτρων δεν είναι υψηλό», ανέφερε ο ίδιος. Πολλά από αυτά μπορούν να υλοποιηθούν με εθελοντική εργασία, με χρηματοδότηση από εξειδικευμένα προγράμματα ή ως αντισταθμιστικά μέτρα από τη ΔΕΗ. Ο αντιπεριφερειάρχης Κοζάνης κ. Γ. Σόκουτης ανέφερε ότι έχει προγραμματιστεί σειρά έργων στην κοιλάδα της λίμνης (βιολογικοί καθαρισμοί) και στον ορεινό όγκο Πιερίων-Καμβουνίων. Η Περιφέρεια Δ. Μακεδονίας έχει εκπονήσει ολοκληρωμένο σχέδιο ανάπτυξης των παραλίμνιων περιοχών (μελέτη της ΑΝΚΟ με δράσεις ύψους 100 εκατ. ευρώ) στο πρότυπο της λίμνης Πλαστήρα. Η Οικολογική Κίνηση Κοζάνης τονίζει την ανάγκη ενιαίας διαχείρισης του Αλιάκμονα, που -όπως θεωρεί- έχει κορεστεί από τα φράγματα.

Θανάσης Τσιγγάνας


Πηγή: ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

No comments:

Post a Comment

Comments system

Disqus Shortname