Εθνική Λυρική Σκηνή: από το λουκέτο στη διάσωση

Όταν τον Φεβρουάριο του 2011 ο Μύρων Μιχαηλίδης ανέλαβε τη θέση του καλλιτεχνικού διευθυντή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής το θέατρο βρισκόταν στη δυσκολότερη φάση των τελευταίων χρόνων. Το πολυσυζητημένο χρέος άγγιζε τα 17 εκατ. ευρώ, ενώ μερικούς μήνες νωρίτερα, την άνοιξη του 2010, ο υπουργός Πολιτισμού κ. Παύλος Γερουλάνος μιλώντας στην ισπανική εφημερίδα «La Vanguardia» είχε ομολογήσει ανοιχτά ότι ο κίνδυνος «λουκέτου» ήταν πραγματικός.

 Τι μεσολάβησε και η κατάσταση έχει σήμερα διαφοροποιηθεί σημαντικά; Ο κ. Μιχαηλίδης το αποδίδει στη συντονισμένη προσπάθεια σε όλα τα μέτωπα - διοικητικό, οικονομικό και καλλιτεχνικό -, τα οποία άλλωστε θεωρεί αλληλένδετα. Ο ίδιος είναι πολύ προσεκτικός στις διατυπώσεις του. Δεν θέλει να δοθεί η λανθασμένη, όπως τονίζει, εντύπωση ότι το πρόβλημα έχει λυθεί ολοκληρωτικά. Γι' αυτό επιμένει ιδιαίτερα στην ομαλή καταβολή της «ήδη μειωμένης επιχορήγησης των 16,8 εκατ. ευρώ για το 2012. Σε αυτή την περίπτωση θα μπορούμε να μιλάμε για μια κατάσταση του συσσωρευμένου χρέους κάτω από τα 6,5 εκατ. ευρώ με στόχο την πλήρη εξάλειψή του εντός του 2013».

Πώς επετεύχθη η μείωση του χρέους κατά περίπου 11 εκατ. ευρώ μέσα σε αυτούς τους 14 μήνες; Ο κ. Μιχαηλίδης εκπλήσσει λέγοντας ότι, παρ' όλο που θα περίμενε κανείς αυτό να προκύψει από τη μισθοδοσία, ούτε τόσοι εργαζόμενοι έφυγαν τον τελευταίο χρόνο ούτε σημαντικές μειώσεις έγιναν, δεδομένου ότι το καλλιτεχνικό προσωπικό της Λυρικής εξαιρέθηκε τελικά από τις διατάξεις του ενιαίου μισθολογίου.

«Η μεγάλη τομή έγινε στο κόστος της διοικητικής λειτουργίας και σε εκείνο των παραγωγών. Μπορεί μια παραγωγή να είναι ακριβή και να φαίνεται φτωχή και μια άλλη να δείχνει πλούσια και να είναι στην πραγματικότητα οικονομική». Στη δεύτερη κατηγορία κατατάσσει τον «Φάουστ», που παρουσιάστηκε τον περασμένο Ιανουάριο από την ΕΛΣ στην Αίθουσα Αλεξάνδρα Τριάντη του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών: «Το κόστος για οκτώ παραστάσεις ήταν κάτι παραπάνω από 350.000 ευρώ, τη στιγμή που αντίστοιχες παραγωγές στο παρελθόν για πέντε ή έξι παραστάσεις κόστιζαν περισσότερο από 1 εκατ. ευρώ».

Οσο για το κόστος της διοικητικής λειτουργίας, ο κ. Μιχαηλίδης δηλώνει ότι έχει μειωθεί κατά 40%. «Από πλευράς χώρων έχουμε "μαζευτεί", ενώ παράλληλα έχουμε επαναδιαπραγματευθεί όλα μας τα ενοίκια σε σημείο τέτοιο ώστε να εξοικονομούμε περίπου 100.000 ευρώ τον μήνα. Δεν είμαι από αυτούς που πιστεύουν ότι μπορείς να κάνεις τέχνη με λίγα χρήματα. Ωστόσο θεωρώ ότι οφείλει κανείς να αξιοποιεί και το τελευταίο ευρώ».

«Κούρεμα» και χορηγίες

Το «κούρεμα» που έγινε στο χρέος προς τους πιστωτές ήταν ένας ακόμη τρόπος για τη μείωσή του, λέει ο καλλιτεχνικός διευθυντής της ΕΛΣ. «Η μέση μείωση που έχουμε επιτύχει είναι της τάξης του 30%-35%. Αν αθροίσεις όλα αυτά, τότε προκύπτει το ποσό των 11 εκατ. ευρώ που λέγαμε στην αρχή».

Δεδομένου ότι πολλά ακούστηκαν τα τελευταία χρόνια για πλεονάζον προσωπικό στην ΕΛΣ, τι έχει να πει γι' αυτό ο κ. Μιχαηλίδης; «Νομίζω ότι μια κουβέντα η οποία έγινε πριν από δύο-τρία χρόνια έχει διαφορετικό νόημα από αυτήν που γίνεται σήμερα» λέει και αποκαλύπτει πως έχει ήδη προχωρήσει πολύ η συνεργασία με το Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος, το οποίο χρηματοδοτεί την ανέγερση της νέας Λυρικής στο Φαληρικό Δέλτα. «Οταν ζητείται από έναν οργανισμό να παράξει κατ' ελάχιστον 180 παραστάσεις τον χρόνο σε ένα θέατρο 1.400 θέσεων, καταλαβαίνει κανείς ότι αυτά δεν μπορούν να γίνουν με τα δεδομένα ενός μικρού ιδιωτικού θιάσου. Η έναρξη της λειτουργίας αναμένεται μέσα στο 2016, οπότε αυτά τα πράγματα πρέπει να μπουν σε μια σειρά από τώρα. Στο οργανόγραμμα για το νέο κτίριο προβλέπονται 550 θέσεις και αυτή τη στιγμή έχουμε 519. Το 2009 το λειτουργικό κόστος ήταν 33 εκατ. ευρώ, απασχολούσε 819 εργαζομένους και η μισθοδοσία κόστιζε 21 εκατ. ευρώ. Το 2012 το λειτουργικό κόστος ανέρχεται στα 23 εκατ. ευρώ, απασχολεί 519 εργαζομένους και η μισθοδοσία υπολογίζεται στα 14 εκατ. ευρώ».

Στο ποσό της επιχορήγησης ο κ. Μιχαηλίδης προσθέτει και τα έσοδα από εισιτήρια. Οι τιμές τους μειώθηκαν εφέτος κατά 20%-25%, αλλά η πληρότητα σε όλες τις παραγωγές ξεπέρασε το 70%. «Ισως δεν είναι εύκολο σε έναν οργανισμό που δεν έχει σκοπό το κέρδος να μιλάει για έλλειμμα ή πλεόνασμα, αλλά αν μπορούμε να μιλούμε με αυτούς τους όρους - οι οποίοι βεβαίως προϋποθέτουν τη σημερινή επιχορήγηση -, τότε πράγματι η Λυρική έχει πλεόνασμα, το οποίο καταθέτει επίσης στην αποπληρωμή των χρεών της».

«Πώς θα πάμε στο νέο κτίριο»

Ο Μύρων Μιχαηλίδης μιλάει με ενθουσιασμό για τις προοπτικές που ανοίγονται για την Εθνική Λυρική Σκηνή στις νέες εγκαταστάσεις της στο Φαληρικό Δέλτα. Αποκαλύπτει, μάλιστα, ότι πέραν της θεσμοθετημένης επιτροπής που ορίζει ο νόμος με τη συμμετοχή εκπροσώπων του Δημοσίου, του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος και των φορέων Λυρικής και Βιβλιοθήκης, έχουν ήδη συγκροτηθεί ομάδες εργασίας. «Μια από αυτές, η οποία έχει δραστηριοποιηθεί έντονα, αφορά σε θέματα τεχνικά, ούτως ώστε να μπορέσει το προσωπικό μας να ενημερωθεί έγκαιρα για τη λειτουργία των νέων εγκαταστάσεων. Το Ιδρυμα Νιάρχου, μάλιστα, προβλέπει τη μετεκπαίδευση μέρους του προσωπικού μας ακόμη και στο εξωτερικό».

Ο καλλιτεχνικός διευθυντής της ΕΛΣ λέει ότι έχει συγκροτηθεί επίσης ομάδα εργασίας η οποία ασχολείται με την κατάρτιση του νέου Οργανισμού της Λυρικής - με βάση τις ανάγκες που θα προκύψουν στο νέο κτίριο -, η δημοσιοποίηση του οποίου αναμένεται μέσα στο 2012. Παράλληλα γίνεται προσπάθεια να οργανωθεί το τμήμα fundraising της ΕΛΣ με σκοπό την εξεύρεση χορηγιών.

Ίσμα Μ. Τουλάτου

Πηγή: ΤΟ ΒΗΜΑ