Αλέξανδρος Μουσάτοβ: από τα Πατήσια στο Yale

Οι βαθμοί του στην Γ’ Λυκείου ήταν μια πρώτη ένδειξη για την κλίση του: μέσα στη μονοτονία με τα 20άρια η μοναδική παραφωνία ήταν ένα 19άρι στην Εκθεση. Η πρώτη θέση που κατέκτησε πριν από λίγες ημέρες στη Μαθηματική Ολυμπιάδα της Τουρκίας ήταν, λοιπόν, το επιστέγασμα μιας σκληρής προσπάθειας με πολλές διακρίσεις σε πανελλήνιους αγώνες.

^«Μουσάτοβ; Μα δεν είναι ελληνικό αυτό το όνομα». Τα σχόλια για την εθνικότητά του στο Διαδίκτυο είναι σαφώς λιγότερα από αυτά που αναφέρονται στις πολλές διακρίσεις τις οποίες απέσπασε ο 17χρονος Αλέξανδρος Μουσάτοβ σε Μαθηματικές Ολυμπιάδες και διεθνείς διαγωνισμούς. Δεν του ήταν αδιάφορα, αλλά δεν τον απασχόλησαν και ιδιαίτερα σοβαρά. Αλλωστε εκείνο που επιθυμεί ο ίδιος είναι να μπορεί να ταξιδεύει στον κόσμο. «Αυτό προϋποθέτει μια εθνικότητα, οπότε, ναι, σ' αυτό το επίπεδο με ενδιαφέρει το διαβατήριό μου να γράφει Ελληνας. Αλλωστε δεν αισθάνομαι καθόλου Ρώσος». Με το ελληνικό του διαβατήριο, εξάλλου, ο Αλέξανδρος θα ταξιδέψει τον Σεπτέμβριο στις ΗΠΑ ως υπότροφος του σπουδαίου Πανεπιστημίου Yale.

Αυτές τις μέρες δίνει Πανελλαδικές Εξετάσεις. Η πλειονότητα των συμμαθητών του ζει τον ίδιο πυρετό. Ο Αλέξανδρος δεν έχει αγγίξει σχεδόν τα βιβλία της Γ' Λυκείου, όμως οι βαθμοί των τετραμήνων του ήταν όλοι 20. Μοναδική παραφωνία, ένα 19 στην Εκθεση. «Απολύτως φυσιολογικό το βρίσκω γιατί είναι πολύ δύσκολο να έχεις το τέλειο γραπτό». Την ύλη του λυκείου τόσο στα Μαθηματικά όσο και στη Φυσική την έχει καλύψει από τη Γ' Γυμνασίου. Ομως ο ίδιος υποστηρίζει ότι μόλις πριν από λίγο καιρό μπόρεσε να πει με βεβαιότητα ότι την έχει κατακτήσει. «Το να γράψεις καλά στις Πανελλαδικές δεν λέει απολύτως τίποτε. Αν έχεις διαβάσει, θα το καταφέρεις. Το σημαντικό για μένα είναι να μπορείς να λύσεις προβλήματα που δεν έχεις ξαναδεί ποτέ χρησιμοποιώντας μόνο τους τύπους που γνωρίζεις. Αλλες φορές πάλι να μη χρειάζεσαι τους τύπους και απλά να καταλαβαίνεις».

ΦΥΣΙΚΟ ΤΑΛΕΝΤΟ

Ολα αυτά πιθανότατα φαντάζουν περίεργα για τους περισσότερους μαθητές. Ο Αλέξανδρος όμως έχει ήδη εξασφαλίσει υποτροφία για το Γέιλ. Το χρυσό μετάλλιο που απέσπασε στη Μαθηματική Ολυμπιάδα πριν από λίγο καιρό στην Τουρκία τού έδωσε το εισιτήριο για ένα από τα καλύτερα πανεπιστήμια του κόσμου. Εχει πάρει άλλωστε διακρίσεις σε πανελλήνιους αλλά και διεθνείς αγώνες που του έδειξαν τον δρόμο για τις Μαθηματικές Ολυμπιάδες. Η προετοιμασία για τη συμμετοχή του τον ζόρισε, υποστηρίζει, αφού οι περισσότεροι μαθητές διαβάζουν τέσσερα χρόνια για να διαγωνιστούν. «Επρεπε να βγάλω την ύλη σε έξι μήνες, γιατί το αποφάσισα αργά, αλλά τελικά ο κόπος μου δεν πήγε χαμένος».

Αν αυτή τη στιγμή συναντούσε τον εαυτό του στην ηλικία των δέκα ετών, μάλλον θα τον... χαστούκιζε! Υποστηρίζει ότι η συμπεριφορά του τότε και οι εμμονές που εκδήλωνε προς τα άλλα παιδιά για τη φυσική ήταν τουλάχιστον ενοχλητικές. «Απορώ πως με άντεχαν τότε οι φίλοι μου. Τους μιλούσα συνέχεια για τη φυσική, κάτι που εγώ δεν θα μπορούσα τώρα ν' ανεχτώ. Οι ενασχολήσεις των ανθρώπων που μετατρέπονται σε εμμονές προκαλούν δυσφορία στους άλλους. Τώρα έχω εικόνα τού πώς φάνταζα στους συμμαθητές μου».

Ο Αλέξανδρος γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αθήνα, σε μια γειτονιά στα Πατήσια. Στις αρχές του 1994 οι γονείς του άφησαν το ταραγμένο Γκρόζνι της Τσετσενίας και εγκαταστάθηκαν στην Ελλάδα. Η μητέρα του είναι παθολόγος και ο πατέρας του εργάζεται στο ιατρείο της. Οι ώρες που και οι δύο βρίσκονταν εκτός σπιτιού για δουλειά ήταν πολλές, οπότε δύσκολα μπορεί κάποιος να πιστώσει την επιμέλεια και αφοσίωση του Αλέξανδρου σ' εκείνους. Υποστηρίζει ότι ποτέ δεν είχε αυστηρό πρόγραμμα και δεν του έχει επιβληθεί να κάνει κάτι που δεν του άρεσε. «Οι γονείς μου είχαν έναν μαγικό τρόπο να με πείθουν να ασχολούμαι με τα μαθήματά μου και να με κάνουν να πιστεύω ότι αυτό ήταν δική μου επιλογή. Νομίζω πως αυτό είναι το μυστικό».

Οση αγάπη, όμως, κι αν έχει για τους μαθηματικούς τύπους και τους νόμους της φυσικής, υπάρχει ένα κομμάτι που είναι αποκλειστικά αφιερωμένο στις πολεμικές τέχνες. Επειτα από άπειρες ώρες προπόνησης στο καράτε, την ξιφασκία και το τάε κβον ντο, τώρα έβαλε τα γάντια τού κικ μπόξινγκ. «Αν δεν διάβαζα και δεν έβγαζα βόλτα τα δυο σκυλιά μου, τότε έκανα προπόνηση. Αυτό ήταν το πρόγραμμά μου. Αναγκαστικά πήγε λίγο πίσω η προσωπική μου ζωή, αλλά σε λίγους μήνες που θα ξεκινήσουν τα χρόνια του πανεπιστημίου νομίζω ότι θα βρω την ισορροπία».

Εχει πολλούς φίλους. Ομως οι κολλητοί του, τους οποίους εμπιστεύεται, μετριούνται στα δάχτυλα του ενός χεριού. «Υπάρχουν πέντε άτομα που μπορώ και μοιράζομαι μαζί τους πράγματα». Ελάχιστες φορές, πάντως, τους έχει ακολουθήσει στα πάρτι και όταν πήγε και διασκέδασε ήπιε αρκετά, αλλά δεν μέθυσε. «Μάλλον έχω κληρονομήσει το ρωσικό γονίδιο στο ποτό!», λέει γελώντας. 

ΑΡΜΟΝΙΑ

Οι αριθμοί υπάρχουν σε όλες τις πλευρές της ζωής του. Για τον Αλέξανδρο Μουσάτοβ οι αριθμοί δεν είναι απλά νούμερα παρατεταγμένα σε ασκήσεις που επιζητούν λύση. Μέσα από την προσπάθεια της επίλυσης διακρίνει αρμονία και ομορφιά - στοιχεία, ίσως, που δεν μπορεί κάποιος να αναγνωρίσει εύκολα στις θετικές επιστήμες. Εκείνος όμως ακόμη και στο θέμα της έκθεσης που εξετάστηκε πριν από λίγες μέρες στις Πανελλαδικές βρήκε την ευκαιρία να μιλήσει για την τέχνη των μαθηματικών. Το κείμενο της Ελένης Γλύκατζη - Αρβελέρ αναφερόταν στο μήνυμα που εκπέμπει η τέχνη στις κοινωνίες. Για εκείνον είναι στάση ζωής ότι δεν μπορεί κανείς να αγνοήσει την τέχνη που υπάρχει στην επιστήμη και στα μαθηματικά. «Οι περισσότεροι βλέπουν την επιστήμη ως μια λογική και άκρως ολοκληρωμένη διαδικασία. Είναι έτσι, αλλά δεν είναι στεγνή. Στηρίζεται σε εκλάμψεις ιδιοφυΐας που προκύπτουν ύστερα από προσπάθεια. Με τον ίδιο τρόπο προκύπτει και η τέχνη».

Για να εξηγήσει τις απόψεις του, χρησιμοποιεί μια σχεδόν ιδιοσυγκρασιακή ματιά και συνθέτει με ιδιαίτερο τρόπο διαφορετικές θεωρίες. «Υπάρχουν τα μαθηματικά για τα μαθηματικά και τα εφαρμοσμένα μαθηματικά που μέσα από την επιστήμη μπορούν να βελτιώσουν και να εξελίξουν τις συνθήκες του ανθρώπινου είδους». Κάπου εκεί βλέπει τον εαυτό του σε μερικά χρόνια. Τον ενδιαφέρει η έρευνα και ξέρει ότι αυτή η επιλογή ίσως του στερήσει την επιστροφή στην Ελλάδα. «Αν έρθω πίσω, το μόνο που θα μπορώ να κάνω είναι να γίνω καθηγητής και να αγωνιώ αν θα έχω να πληρώσω το ενοίκιό μου. Στην Αμερική υπάρχει περισσότερος χρόνος για την έρευνα. Τα χρήματα που δαπανά η χώρα το μαρτυρούν: 312 δισ. δολάρια τον χρόνο, δηλαδή το 3% του ΑΕΠ»!

Ζωή Λιάκα

Πηγή: ΤΑ ΝΕΑ